Deel 4
Anthony was een zogenaamde animalculist. Hij nam aan dat er in de spermacel een
minuscuul mensje zit, hij heeft daar zelfs kijkend door zijn microscoopje
tekeningen van gemaakt. Dit "zaadje"
zou volgens zijn redenering door
de man bij het vrijen in de vruchtbare "grond van de baarmoeder"
worden geplant, naar analogie van wat men in de natuur waarnam en op de akker
uitvoerde. Het micromensje zou volgens de toen aanvaarde theorie in de
baarmoeder alleen maar hoeven uit te
groeien tot een baby en dan verder na de geboorte tot een mens. Het nieuwe mensje zou dus in het zaadje in
het klein al volledig voorgevormd aanwezig zijn. Aardig bedacht hoor Anthony,
alleen klopt het niet met de werkelijkheid. Wat heeft men dan vroeger gedacht
bij het zien van premature miskramen, die er in de ogen van de leek best heel
bizar kunnen uitzien, maar die volstrekt normaal kunnen zijn. Daar hebben ze
het ongetwijfeld moeilijk mee gehad. Het is niet gemakkelijk in te zien dat
zo'n foetus een stadium representeert in een proces van ontwikkeling, van
voortdurende verder gaande vormverandering. Wat zeg je? Vind je dat
allemaal maar belachelijke veronderstellingen van die zogenaamde
geleerden? Hoe hebben ze het weten te
verzinnen? Maar moet je je nou eens even voorstellen: er was in de dagen van AvL
nog vrijwel niets bekend, en men probeerde in de wetenschap toch tot begrip te
komen en tot een antwoord op essentiële vragen: "Hoe is het leven
begonnen? Waar komen we vandaan?" Het Scheppingsverhaal bood ook geen
houvast. Immers zowel Adam als Eva werden als volwassen mensen in het Paradijs
en op de wereld gezet, en dat mesten wij katholieken ook nog maar geloven ook,
op straffe van excommunicatie. Als je
dat eenmaal aan je broek had, dan kon je het verder wel schudden, ook
maatschappelijk.
Men kon zich niet voorstellen dat zoiets ingewikkelds
als een menselijke baby, uit het niets ontstaan zou kunnen zijn. De baby moest
dus al in het ei gezeten hebben, zoals een kuiken ook voorgevormd lijkt te zijn
in het (kippe-)ei. Hoe die daar dan gekomen was, hé, "ja, wil je even niet
zo moeilijk doen? Een probleem tegelijk is wel genoeg hoor."
Tegenwoordig
weten we heel zeker dat er geen micromensje in het eitje zit, en ook niet in de spermacel.
Elk nieuw individuutje ontstaat door een proces van geleidelijke omvorming uit
een tamelijk simpel geheel, een bolvormig
eitje namelijk, met ogenschijnlijk vrijwel geen vorm of structuur. Hoe
dat mogelijk is? Ja, goeie vraag! Dat is
ook het subject van mijn eigen onderzoek geweest gedurende vele jaren. Ik kan
je met de hand op het hart zeggen, dat de eicel er alleen als een eenvoudig
bolletje uit ziet met het blote oog, maar zeer is toegerust. zowel structureel
als functioneel, met het vermogen te ontwikkelen, zich om te vormen met
ingrijpende vormveranderingen waarbij het bolletje qua aanzien geleidelijk
verandert in een embryo, dan een foetus wordt en vervolgens uitgroeit tot een
mensenkind. Alles met ingrijpende veranderingen in vorm, structuur en functie.
Bij de mens ziet het embryo er al echt helemaal uit als een minimensje na zowat
drie maanden. Ja hoor, omdat je de foetus dan herkent als klein mensje, kun je
er wel zeker ook echt van gaan houden, al is het pas levensvatbaar in de zesde
maand.
Terug!
Wat gebeurt er nu eigenlijk op het moment van samentreffen tussen spermacel en
eicel? Nou, heel wat anders dan wat er zo vaak voorgeschoteld wordt. Wij
spreken over penetreren, binnendringen, erin wringen, in feite allemaal nogal
agressieve termen. Eigenaardig, maar de natuur zelf is totaal anders. Nou weet
menig meisje dat die macho van haar bij het liefdesspel eerder een softie is,
die soms zelf besprongen wordt door allerlei zich opdringende frustraties,
gepaard met een hoop emotionaliteit. Ja
dat krijg je als je bij het vrijen een tijdje vertoeft op de diepere lagen van
je mens zijn, waar je het nou eens even niet in de hand hebt ook jezelf niet.
Menige jonge meid zal zich dan afvragen waar ze in 'shemelsnaam aan begonnen
is. Maar is er een weg terug? Niet straffeloos. Dat zou je ook kruim kosten.
Jammer dat het machogedoe zich in de tegenwoordige tijd langzamerhand lijkt te
verplaatsen van die toch wat aarzelende jongeman, zo stoer als hij ook wil
overkomen, naar de zelfbewuste jonge
vrouw, die veel liever wil paardje rijden dan knuffelen; die zoals het heet,
voor zichzelf durft op te komen. Als ik
je nou vertel dat de eicel op het naderen van die ene bevoorrechte spermacel reageert
met het vormen van tere vingerachtige uitstulpingen aan haar oppervlak (denk er
aan: de eicel is een bolletje), die tastend naar de spermacel reiken en hem
omsluiten, en lijken te omhelzen in een hartelijk welkom, om zich dan weer te
verkorten en terug te trekken, om in een en dezelfde beweging de spermacel mee
naar binnen te nemen. Het is een beetje poliepachtig maar je hoort haar bijna
zeggen: "Kom maar jongen, kom maar bij mij, je bent de mijne en ik zie je
graag." Ik heb dit als bioloog zelf op een van de wetenschappelijke films
gezien, onvoorstelbaar hè, hoewel ik er niets bij gehoord heb. Ik heb het ook
bevestigd gezien in "high resolution" foto's, gemaakt onder de elektronenmicroscoop
(vergroting 100000x en meer). Is dat niet een heel ander beeld dan wat wij er
in onze toch nog altijd masculiene samenleving op na houden? De indruk die ik bij het zien van deze film
van het hele gebeuren kreeg is er een van tederheid en
zorg.
Die
zorg is er ook tijdens de reis van dat leger van spermacellen naar omhoog,
richting eileider. Er blijken langs het oppervlak van de eileider, wat in feite
een buis van levende cellen is, een
soort rustplaatsen te zijn, waar de
spermacellen even kunnen aanhechten, even op verhaal kunnen komen, en mogelijk
ook nieuwe energie kunnen opdoen, om daarna hun tocht te vervolgen. Nog steeds
zijn het er veel te veel, maar er zullen er nog een hoop afvallen. Niet erg,
want er is er immers maar één nodig, de snelste zwemmer. Dat is dan ook
tegelijk het enigste criterium dat de natuur aanlegt voor zijn kwaliteit. Een
beetje mager vind ik dat wel, echt weer macho. Sterker nog, er moet absoluut
voorkomen worden dat er meer dan één bij de eicel naar binnen komt. Dit is dus
even een riskant moment. Als er toevallig op
twee plaatsen op die bol die de
eicel is tegelijk een spermacel arriveert en contact maakt, dan is de kans
groot dat het fout gaat, omdat de eicel dan ook op die plaats zal reageren, en
een spermacel naar binnen zal halen,
waardoor er dus teveel chromosomen binnen zouden komen. Dan zal de eicel
misschien wel geactiveerd worden om te gaan ontwikkelen, maar dan gaat het al
snel mis, waarschijnlijk al bij de eerste celdeling door een teveel aan chromosomen. Over de celdeling en
wat dat leert over individualiteit de volgende keer.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten